Kruispunt, deel I van III

Het boek Kruispunt vormt het eerste deel van de trilogie van Jonathan Franzen. Na lezing bleef ik dan ook licht wanhopig achter. Franzen neemt voor zijn romans doorgaans een jaar of tien de tijd. Het is dus wachten geblazen om van de volgende twee delen te kunnen genieten. In de tussentijd kunnen we eens kijken wat deze roman zo ontzettend geliefd maakt bij een zo breed publiek en wat we er als schrijver eventueel van kunnen leren.

Opbouw van het boek

In Kruispunt volgen we de leden van het zeskoppige gezin Hildebrandt, vader Rus; pastoor en professionele Nerd, moeder Marion; obsessief/depressief, oudste zoon Clem, het morele geweten van het gezin, Dochter Becky; ultra populair en super knap, zoon Berry; heeft de verslavingsgevoeligheid van zijn moeder geërfd, en jongste telg van de familie Judson, die vooral gezellige bordspelletjes wil spelen.

Franzen is ongeëvenaard in het vormgeven van karakters, hun beweegredenen, motieven en verlangens waardoor je klakkeloos met hun redeneerkunsten meegaat en je je als lezer vaak weet meegezogen in een absurde realiteit en diverse accidents waiting to happen die door de bril van de protagonist dan toch een heel goed idee lijken te zijn (vreemd gaan, drugs gebruiken, stoppen met eten, etc.)

Franzen zet vaak eerst een personage in de tegenwoordige tijd neer om dan steeds een stukje achtergrond weg te geven vervlochten in het boek. Op deze manier krijgen de karakters gaandeweg steeds meer vorm en bedding zoals dat ook in het echt gaat met vriendschappen. Je ontwikkelt een relatie met ze. Kruispunt is om deze reden weer een echte page turner.

Omschrijvingen

Humor duiden is moeilijk. Effectiever is het om een aantal citaten te geven waar ik persoonlijk erg om moet lachen. Op pagina zestig in hoofdstuk Vol zelfhaat krijgen we een inkijkje in de jeugd van Moeder Marion. Zij gaat als jong meisje een relatie aan met een veel oudere, getrouwde autoverkoper door wie ze compleet geobsedeerd raakt. Vlak voordat ze de liefde bedrijven: “lag ze in opperste staat van niet zichzelf zijn voor hem klaar,” schrijft Franzen. Dat vind ik nou zo geestig, hoe de auteur in één zin zo veel zegt, namelijk; hoe Marion haar comfort vindt in het niet zichzelf zijn of met andere woorden, hoe ze al op zo’n jonge leeftijd van zichzelf verwijderd is geraakt, zichzelf is gaan haten. 'Dissociatie' noemen ze dat in de psychologie ook wel.

Van deze indirecte omschrijvingen van de menselijke tragiek barsten de boeken van Franzen en zo weeft hij een stevig web voor ieder personage waardoor je uiteindelijk vooral met hen meeleeft en begrip op kan brengen, ook voor de grootste ellendeling. Een andere omschrijving: Vader Russ belandt in een ruzie met zoon Clem die hem niets ontziend confronteert met zijn rancuneuze, om niet te zeggen, hatelijke houding tegenover zijn collega pastoor. “Die schaamte voor zichzelf kon hij dragen, en afstemmen met God. Maar om zo verachtelijk te zijn in de ogen van zijn zoon?” Dat ene zinnetje, om zijn schaamte af te stemmen met God. Wat een prachtige manier om zijn geloof te duiden als het debat met zichzelf, de hypocrisie en de begrijpelijkheid ervan.

De lezer erbij houden

Wat we van Franzen kunnen leren, naar mijn idee, is het belang van een goede structuur en opbouw van het boek. Ik vind dat hij er in deze laatste roman, nog beter dan in eerdere romans in geslaagd is om je als lezer bij de les te houden. De hoofdstukken zijn wat korter, en allemaal met elkaar verbonden. Allemaal eidigen ze met een - om maar even een lelijk woord te gebruiken - cliffhanger. Je wilt gewoon echt weten hoe het afloopt. 

Herkenbaar

Wat ik ook erg knap vindt, is hoe alle personages ondanks hun geloof waar ze allemaal heel veel aan ophangen, ontzettend herkenbaar zijn en hoe je als lezer meer inzicht krijgt in de functionaliteit van het geloof als houvast en tegelijkertijd als pilaar om jezelf voor de gek te houden.

Of we ons nou in een reservaat, een kerk een woonhuis of een achtergelegen wijk bevinden; als lezer is het soms alsof we naar een film kijken. Zijn omschrijvingen zijn vlekkeloos en dat is wat ik deze roman in zijn geheel ook wel kan noemen, vlekkeloos. Dat maakt Franzen en zijn prachtige boek een dankbare lat om te leggen, veel hoger wordt hij niet.

Ben je zelf bezig met het schrijven van een boek en wil je graag kijken hoe je de lat voor jezelf hoger kunt leggen, neem dan eens contact op. We werken met gepubliceerde auteurs en talentvolle journalisten die mee kunnen denken over de volgende stap ik jouw schrijverschap. Neem contact op via het formulier of bel 0618678069