Op haar achttiende al vond Iris het wel welletjes; dat volle, toch wat beklemmende sociale leven in Haarlem. Reizen wilde ze. Vijftien jaar lang reisde ze de verre én wijde wereld over voor o.a. National Geographic, NRC, Trouw, FD, HPdeTijd, Volkskrant en vele anderen.

Drie reisboeken

Inmiddels bezocht de schrijfster meer dan 100 landen. Haar drie reisboeken kwamen uit bij uitgeverij De Arbeiderspers; memoires over stranddagen in Somaliland, liften naar Irak, wonen op onbewoonde atollen, het overschrijden van de datumgrens per vissersschip, ontmoetingen met koningen en koninginnen van eilanden in de Pacific en het overleven van een dodelijke cycloon.

Reispensioen

Momenteel is Hannema met voorlopig reispensioen en gesetteld in Frankrijk met haar man, dochter en zoon. Ze werkt als vaste freelancer voor Trouw, recenseert boeken voor de Volkskrant en haar eerste jeugdroman verscheen in 2022 bij Singel Uitgeverijen. Als ghostwriter voor Stijlfiguur tekstbureau B.V. schrijft ze boeken over uiteenlopende onderwerpen maar reisverhalen blijven haar favoriete genre, vandaag vertelt ze ons waarom:

Reisverhalen volgens ghostwriter Iris: De ultieme vertelvorm

'De ultieme vertelvorm van een levensverhaal is wat mij betreft het reisverhaal, een genre onvergelijkbaar met alle andere verhaalstijlen omdat het met al zijn vezels vastzit aan diepe zelfinzichten, levensveranderingen, extase en ontworteling.

Toen ik in de Franse Alpen woonde, in een afgelegen berghuis, realiseerde ik me dat reizen en het schrijven van reisverhalen het waarachtigste is dat ik ooit in mijn leven gedaan heb. Alle levensfacetten komen erin samen en op iedere reis, na ieder reisverhaal, voel ik me weer als een legopoppetje op een nieuw kruispunt van mijn leven gezet.

Het lastigste aan reizen is de thuiskomst: hoe moeilijk het is om reisavonturen invoelbaar te maken voor het thuisfront. En precies dat is zo’n enorme toegevoegde waarde aan het geschreven reisverhaal: je hoeft niet meer alleen de hoogtepunten uit je reis te filteren, er een fastfoodreisverhaal van te maken, maar je kunt werkelijk de diepte ingaan en mensen kunnen het op hun eigen tijd tot zich nemen.'

Een dag uit het leven van de destijds reizende schrijfster Iris Hannema

‘Ik begon mijn dag met veel koffiedrinken, want het was essentieel om in contact te komen met de lokale bevolking. Om de ziel van een land te ontdekken, bijzondere dingen te zien of te horen, moest ik verder gaan dan alleen omgaan met medereizigers, hoewel dat natuurlijk onvermijdelijk is. Elke ochtend zocht ik naar de plekken waar de locals hun koffie dronken, en ik keerde vaak terug naar dezelfde plekken. Dit creëerde een gelegenheid om herhaaldelijk in gesprek te raken met lokale bewoners en zo elkaar beter te leren kennen. Het was van groot belang om een goed café te ontdekken.

Gelukkig ben ik iemand die gemakkelijk praat met mensen die ik niet ken. Of het nu in de rij bij de supermarkt is, op straat of in wachtkamers, vrijwel elke dag neem ik de tijd voor een praatje met een onbekende. Dat doe ik nog steeds.

Toen ik ongeveer twintig jaar geleden begon met reizen, bestond sociale media nog niet. Destijds reisde ik zonder telefoon. Tegenwoordig is iedereen constant met zijn telefoon bezig, wat ik ook steeds meer opmerkte tijdens mijn recente reizen. Eerlijk gezegd heeft dit het reizen voor mij minder aantrekkelijk gemaakt.’

Werkwijze bij het schrijven van een reisverhaal

‘Wanneer het aankwam op het schrijven van reisverhalen, had ik meestal al een idee in mijn hoofd van de bestemming en waren de belangrijkste elementen van het verhaal al duidelijk. Vaak schreef ik ook voor commerciële bladen en luchtvaartmaatschappijen waar ik connecties had. Als ik bijvoorbeeld van plan was een verhaal te schrijven over Hong Kong, werd het vliegticket vergoed door de luchtvaartmaatschappij, en in ruil daarvoor zorgde ik ervoor dat zij werden genoemd in het verhaal.

Alles wat ik niet in de verhalen voor de media schreef, vond uiteindelijk zijn weg naar mijn boeken. De essentie van echt reizen, die lees je niet in de commerciële bladen. Eerlijk gezegd ben ik nooit op reis gegaan met het specifieke doel om een boek te schrijven. Tijdens mijn reizen hield ik maar weinig dagboeken bij, omdat ik nooit had gedacht dat ik ooit boeken zou schrijven. Het was nooit echt een wens van me. Gelukkig beschik ik over een goed geheugen, dus toen mij werd gevraagd een reisboek te schrijven, had ik genoeg ervaringen om over te schrijven.’

3 waardevolle tips van Iris voor het schrijven van een inspirerend reisverhaal

1. Begin je reisverhaal nooit bij het vliegveld:

Vermijd het lineair beschrijven van je reis, vooral niet starten bij het vliegveld, tenzij daar iets bijzonders is gebeurd. Lezers hebben weinig interesse in de fysieke kenmerken van een luchthaven. Kies in plaats daarvan een pakkend moment dat de aandacht van de lezer direct vastgrijpt en hen meeneemt op jouw reis.

2. Geen gids quoten:

Om diepgaande inzichten te verkrijgen over een land, vermijd het citeren van gidsen, taxichauffeurs of obers. De ware, verrassende verhalen komen vaak naar voren wanneer je buiten de toeristische gebieden stapt en bij lokale mensen thuis eet, uiteraard in alle veiligheid. Hier ontdek je het authentieke leven in het land dat je bezoekt en leer je de echte verhalen van de lokale bevolking kennen, verhalen die je wilt delen en niet de standaardinformatie over toeristische trekpleisters.

3.Bepaal een onderwerp:

In plaats van alles te willen vertellen over een land, selecteer een specifiek onderwerp en verdiep je daar grondig in. Koppel dit bij voorkeur aan een actueel thema. Bijvoorbeeld, als je naar Colombia reist, hoef je niet alle aspecten van het land te belichten. Kies een onderwerp dat je aanspreekt en denk na over hoe je hieromheen een boeiend reisverhaal kunt weven. Of je nu de parelwitte stranden of de klimaatproblematiek van eilanden in de Stille Oceaan verkent, het bepalen van een focuspunt helpt je om een samenhangend en interessant verhaal te creëren.

Ondanks dat het reisverhaal Iris' favoriete genre is, erkent ze dat het ook een van de moeilijkste genres is om over te schrijven. Ze benadrukt: ‘Het is lastig om lezers mee te nemen naar een plek waar ze nog nooit zijn geweest. Iets creëren dat de lezer niet kent, is geen eenvoudige taak.’

Hannema’s favoriete reisboek

‘Er bestaan talloze prachtige reisboeken, maar de werken van Paul Theroux hebben voor mij een bijzondere plek. Vooral 'Dark Star Safari' heeft mijn hart gestolen, waarin hij zijn reis door Afrika beschrijft. Theroux heeft een unieke manier van schrijven die aansluit bij wat reisverhalen werkelijk zouden moeten overbrengen. Zijn observaties brengen een gevoel van nederigheid teweeg. De uitgestrekte reizen die hij heeft gemaakt, waaronder het kajakken langs haaien tijdens zijn tocht van Caïro naar Kaapstad, zijn buitengewoon meeslepend beschreven. Theroux weet precies de sfeer te vangen van het alleen zijn in deze gebieden, hoe de geuren daar zijn en hoe de interactie met de lokale bevolking verloopt.’

Kunnen we nog een mooi reisverhaal van Iris verwachten?

‘Ik ben nu geen reiziger meer. Nu ben ik echt moeder. Ik ben het liefst bij mijn kinderen. Vroeger kon ik nauwelijks wachten tot ik weer alleen op Schiphol stond. Alles achter je loslaten en de wijde wereld intrekken, vond ik een van de mooiste gevoelens om te ervaren. Maar die drang voel ik nu totaal niet meer.’

Is er dan geen plek waar Iris nog eens heen zou willen gaan?

‘Er zijn steden waar ik met veel plezier aan terugdenk, en soms denk ik wel dat ik daar nog eens naartoe zou willen. Maar ik besef me ook dat die ervaring niet meer hetzelfde zal zijn. Waarom was het destijds geweldig? Omdat er liefde was, omdat er iets speciaals gebeurde. In die zin zijn de verlangens al vervuld.’

En reizen met man en kinderen dan?

‘Toen onze dochter nog klein was, hebben we als gezin veel gereisd. Ik kwam erachter dat het behoorlijk uitdagend kon zijn. Reizen vergt aanzienlijk meer inspanning wanneer je eenmaal kinderen en zelfs honden hebt. Mijn zoontje heeft niet echt een voorkeur voor autorijden, wat het niet gemakkelijker maakte. Nu, nu ze geen baby's meer zijn, voel ik wel weer de behoefte aan vakanties. Maar reizen is niet langer zoals vroeger, zo ongeremd zonder rekening te hoeven houden met iemand anders.

Er bestaat echter wel de mogelijkheid dat we op een dag in een ander land gaan wonen. En wie weet, als we zestig zijn, kopen we misschien wel een camper.’

 

Schrijfster en ghostwriter Iris Hannema is ghostwriter voor Stijlfiguur tekstbureau B.V. Wil je graag een boek laten schrijven door een ervaren auteur zoals Iris. Neem contact op voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek.